Legenda o Armii Krajowej jako wojsku złożonym jedynie z kryształowo czystych i moralnie niezłomnych żołnierzy to, niestety, tylko legenda.
Książka Wojciecha Lady przedstawia ciemną stronę tej formacji. Początkowo zakładano, że będzie to nieliczna, dobrze wyszkolona i uzbrojona organizacja mająca walczyć z wrogiem w konspiracji. Po pewnym czasie AK liczyła już 5 tys. żołnierzy. Siłą rzeczy dowódcy poszczególnych jednostek nie mieli możliwości zweryfikować czy wszyscy w ich szeregach byli tam z pobudek czysto patriotycznych. Pewna część chciała po prostu znaleźć przykrywkę dla działań w zorganizowanych grupach przestępczych. Przełożeni byli świadomi pewnych patologii, jednak czas wojny nie sprzyjał sprawiedliwości. Tym bardziej, że oprócz AK w terenie działały także inne formacje, np. Gwardia Ludowa czy NSZ. Bardzo często także zwykłe grupy bandytów podszywały się pod jednostki partyzanckie.
Autor dokumentuje nie tylko walki w lasach. Powstanie warszawskie również było "świetną" okazją do przestępstw - grabieży, pobić i morderstw. Te ostatnie nie były wcale tak rzadkie jak mogłoby się wydawać. Samowolne sądy podejrzewanych o kolaborację czy zwykłe "wyrównywanie rachunków" były na porządku dziennym.
Koniec wojny nie oznaczał końca działalności partyzantów. Autor jedną z części książki poświęcił początkowemu okresowi istnienia PRL - dla sporej części żołnierzy konspiratorów zmienił się tylko wróg.
Wojciech Lada tworząc tę książkę wykonał naprawdę ogromną pracę. Zeznania świadków są niespójne, ci którzy byli winni zabójstwom oczywiście próbowali się wybielić. Bardzo często wskazywali osoby już nie żyjące jako prowodyrów lub wykonawców egzekucji. Nie ograniczył się również do suchego przedstawiania faktów - przytacza również mechanizmy psychologiczne, które sprawiają, że zwykli ludzie pociągają za spust. Przykładem są tu wielokrotnie cytowani Lucjan "Sęp" Wiśniewski (bohater "Ptaków drapieżnych" Emila Marata i Michała Wójcika) oraz Stefan Dąmbski. Bibliografia na końcu zawiera spis około 200 pozycji na których opierał się autor. Dodatkowym atutem są liczne zdjęcia, zarówno dokumentów, jak i "bohaterów" tej pozycji.
Książka jest przede wszystkim kierowana do pasjonatów historii, ale warto się z nią zapoznać, aby mieć inne spojrzenie na Armię Krajową.
Tytuł: Bandyci z Armii Krajowej
Autor: Wojciech Lada
Wydawca: Znak Horyzont
Rok wydania: 2018
Stron: 304
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz